Gaat het deze zomer goed of slecht in het onroerend goed? De hoofdredacteur van PropertyNL, Wabe van Enk, gidst u door het verwarrende zomernieuws van juli en de eerste helft van augustus.
Vastgoedbeleggers kunnen zich niet verheugen op grote activiteit: de dealflow trekt wel iets aan, maar is historisch laag. Buitenlandse beleggers zijn nog niet terug op de Nederlandse markt. Wel blijft er de belangstelling van met name Duitse beleggers: de Nederlandse markt draait per saldo beter dan hun thuismarkt. De ellende daar krijgen we terug bij Nederlandse partijen die in Duitsland werken. Het meest gelezen bericht was dat van Synvest, dat ‘nee’ verkoopt aan beleggers die willen uitstappen. Zo’n signaal maakt beleggers knap zenuwachtig. Het sluiten van handel in een fonds is meestal de voorbode voor grote afboekingen.
Best tevreden
De grootste woningontwikkelaar van Nederland, BPD, heeft ook behoorlijk last van de oosterburen. BPD komt zelf niet met halfjaarcijfers, maar via moeder Rabo lekten ze deze zomer wel uit: in het eerste halfjaar verdubbelde het verlies ten opzichte van de eerste zes maanden van vorig jaar tot € 69 mln. Dat zou voor vrijwel alle andere ontwikkelaars desastreus zijn, maar BPD kan een stootje hebben. Ik denk zelfs dat baas Harm Janssen best tevreden mag zijn, want ondanks het boekhoudkundige verlies is het dieptepunt gepasseerd. Hij heeft een vijfde van het personeel in Duitsland ontslagen, maar heeft nu de stijgende lijn te pakken: BPD verkocht in het eerste halfjaar in Duitsland 333 woningen tegen 109 in dezelfde periode vorig jaar en in Nederland 2100 tegen 1600. Dat aandeelhouder Rabo wel aanhikt tegen de voortdurende afschrijvingen van BPD op grondposities (–€ 16 mln) is een gegeven. Janssen zal daarbij terugdenken aan de tegeltjeswijsheid van zijn voorganger Walter de Boer: ‘vastgoed bestaat uit snelle mensen, maar langzame stenen’.
Zomerrally
In Nederland is er tegenstrijdig nieuws: neem de koersontwikkeling van de grote bouwers BAM en Heijmans. Die koersen komen meestal niet van hun plaats, maar deze zomer is er sprake van een echte zomerrally. Wat zien die kopers dat niemand in juni nog zag? Aan de markten voor commercieel vastgoed kan het niet liggen: de verhuur van kantoren, logistiek en retail ligt op een heel laag niveau. De opname van commercieel vastgoed is in het eerste halfjaar gekelderd. Dit komt vooral door logistiek. Retail gaat een stukje beter en de kantorenmarkt stabiliseert, maar allebei op historisch lage niveaus. De signalen zijn te zwak voor optimisme: er is nog geen duurzame trend te ontdekken dat de fysieke winkel weer aan belang wint en dat online afneemt. Tegenover goede cijfers van Action of de veelbelovende herstart van Blokker onder Robert Palmer staat negatief nieuws, zoals de sluiting van filialen van Zara en Marlies Dekkers.
Steeds minder bouwkranen
Door de tegenvallende commerciële verhuurmarkt zijn de vooruitzichten voor gebiedsontwikkelaars niet best. Spannende ontwikkelingen zoals die van Edge op het Jaarbeursterrein in Utrecht zijn deze zomer stilgelegd. In de grote steden staan steeds minder bouwkranen.
Het optimisme van beleggers wordt vooral gevoed door de woningmarkt, die vanuit het perspectief van woningzoekenden juist op een dieptepunt is beland. De bouwers putten hoop uit de ellende van de woningzoekenden: over toekomstige afzet hoeven zij zich geen zorgen te maken, zolang de rente niet stijgt.
Beleggers kunnen ook kijken naar de miljarden die loskomen voor defensie en infrastructuur. In dat straatje past de jacht op het grootste bouwconcern in Nederland (wat betreft jaaromzet 2024), VolkerWessels. Belegger HAL – tevens aandeelhouder van FD en PropertyNL – jaagt op de belangrijkste dochters van dit bedrijf – bedrijven zoals Van Wijnen en Boskalis. HAL en de beleggers zien blijkbaar allemaal iets in het Nederlandse vastgoed; nu de rest van de markt nog.
